Yüksekte Çalışmada Riskler ve Tehlikeler Nelerdir?
Yüksekte çalışma birçok sektörde yapılması zorunlu olan ve gerekli iş güvenliği tedbirlerinin alınması hayati derecede önem taşıyan çalışma şekillerinden biridir. Birçok iş kazası tedbir alınmaması yüzünden gerçekleşmektedir. Seviyeden yukarıda çalışılan veya düştüğünde yaralanmanın gerçekleşebileceği her çalışma türünün yüksekte çalışma olduğu belirtilmektedir. Yani sadece yerden yüksekte değil; aynı zamanda çukura düşme ihtimali varsa da yüksekte çalışma prensibi geçerli olmaktadır. İş güvenliği bakımından da bu durumlarda tedbirli çalışılması gerekmektedir.
Çeşitli merdivenlerde, kurulan platformlar veya iskelelerde, otomatik kontrollü askılar veya vinçlerde, çalışan personel yerden yüksekte çalışıyor ve düşme halinde oldukça ciddi yaralanmalar veya ölümler riskleri varsa, hayati tehlike söz konusudur ve buna kesinlikle tedbir alınması gerekir. Yüksekte çalışma denince akla ilk gelen inşaat sektörü olduğu için, bu iş alanında yapılan araştırmalar, incelemeler ve tutulan istatistikler iş kazalarının birçoğunun ölümle sonuçlandığını ortaya koymaktadır. Tüm iş kazaları arasında yüksekten düşme yaklaşık %40’lık bir paya sahiptir. Elbette bu seviyeden bir metre dahi olsa yüksek yerlerden düşmeyi de kapsamaktadır.
Sıfır ile üç metre arasında yüksekte yapılan çalışmalarda tedbirler fazla ciddiye alınmamaktadır ancak istatistikler bu durumun oldukça önemli olduğunu göstermektedir. En fazla ölümlü yüksekten düşme iş kazasının bu yükseklik aralığında olduğu araştırmalarla ortaya konmuştur.
Yüksekte Çalışmada Riskleri Azaltmanın Yöntemleri
Gerek işverenler gerekse çalışanlar, yüksekte çalışma konusunda eğitimden geçmelidir. Personelin yüksekten çalışma öncesi istenen ve kanunen gerekli olan önlemlerin alınmasını talep etme hakkı vardır. Ülkemizde birçok iş alanında çalışanlar işlerini kaybetme korkusu ile bazı güvenlik ekipmanlarını talep etmekte güçlük çekse de, neticede herhangi bir iş kazası durumunda hem işverenin hem personelin ihmalinin araştırıldığı unutulmamalıdır. Bu yüzden yüksekte çalışmada riskleri azaltmanın yöntemlerinin bilinmesi gerekir.
Öncelikle mecbur kalınmadıkça yüksekte çalışma yapılmamalıdır. Yalnızca zorunlu olan çalışmalar, başka türlü yapılamıyor ise bu çalışma yöntemi tercih edilmelidir. Çalışmak şart ise teknolojiden faydalanarak önlem almak, güvenlik ekipmanlarını kullanarak işe koyulmak gerekir. Bu çalışmaya dahil olacak personelin önceden yüksekte çalışma eğitimi alması zorunludur. Bunu işveren işe alım öncesinde sorgulamalı ve belgesi olmayan kişileri çalıştırmamalıdır.
Çalışılan alanın güvenliğinin alınması ilk tedbirdir. Çalışanın yüksekte çalıştığı platformun çevresinde korkuluk veya düşmesini önleyici bir unsur olmalıdır. Sabit koruyucular da bu konuda destek olabilir. Belirli standartlar istendiği için, hem gereken yüksekliğe çıkmak hem de orada çalışmak için ihtiyaç duyulan güvenlik ekipmanlarını temin etmek işverenin sorumluluğundadır. İşveren temin ettikten sonra kullanma zorunluluğu çalışana ait olmaktadır.
Yüksekte Çalışmada Düşmenin Önlenmesi
Öncelikle çalışılacak alanın eğimi, kayganlık düzeyi, yüksekliği, zeminin kırılganlık riski, çalışılacak süre, aydınlatma gibi etmenler yüksekte çalışmada düşmenin önlenmesi için alınacak tedbirleri belirlemede kullanılmaktadır. Çalışanın yükseğe çıkarken hangi yöntemi kullanacağı ve bunun güvenli olup olmadığı, çıkılan yüzeyin eğiminin doğuracağı riskler, farklı çalışma koşulları dikkate alınmalıdır. İyi bir risk analizi ile tehlikeleri elemine etmek mümkündür. Bu risklerin analiz edilmesi ve değerlendirilmesi profesyonel olarak yapılmalıdır.
İşletmelerde veya açık havada yapılan yüksekte çalışmalarda personelin yüksekte çalışma eğitimini tamamlamış olması kontrol edilmelidir. Çalışanın sadece kendisini koruduğu yöntemler olduğu gibi toplu koruma yöntemleri de mevcuttur. Vücut kemer sistemleri, halatlar, kancalar ve benzeri tedbirler, personelin yüksekteki çalışmalarda rahat etmesini ve verimli çalışmasını sağlamaktadır. Can tehlikesi olmayan iş koşulları personelin belirli süre çalışabilmesine de katkı sağlar. Yüksekte çalışma koşullarının işveren tarafından güvenli hale getirilmesi, iş güvenliği mevzuatı tarafından da belirtilmektedir
