6 Soruda Asbest (Asbest Hastalığı ve Önemi)

Son yıllarda birçok zehirlenme ve solunum yolu hastalıklarına yol açmasıyla bilinen amyant isimli madde, ülkemizde birçok yörede tehlikelere ve sağlık problemlerine yol açmaktadır. Bu nedenle sizler için 6 soruda asbest hakkında bilgi vererek, etkileri, hastalıkları, tedavisi ve korunma yolları konularında bilgi aktarıyoruz.

1. Asbest Nedir?

Asbest doğada kendiliğinden oluşmuş, beyaz renkli toprakta var olan bir maddedir. Zehirleme etkisi vardır. Tozu solunduğunda lifli yapısı nedeniyle akciğerlere kadar uzanan hastalıklar silsilesine yol açabilir. 2500’den fazla iş kolunda sanayi sektöründe kullanılmaktadır. Bu mineralin bulunduğu yörelerde köylüler yalıtım yeteneğinin yüksek olması nedeniyle sıva yapımında kullanmaktadır. Bu yüzden bu maddenin kullanıldığı evlerde birçok akciğer kanseri vakasına yıllardır rastlanmaktadır.

2. Her asbest maruziyeti hastalığa yol açar mı?

Akciğer ile ilgili birçok rahatsızlığa neden olan asbeste maruz kalmanın herhangi bir ölçüsü yoktur. Ancak maruz kalındığında akciğer zarı kanseri, yumurtalık kanseri, gırtlak kanseri ve asbestozis adı verilen hastalıkların oluşmasına zemin hazırlamaktadır. Lifli mineral olarak bilinen amyant (asbest) endüstriyel kullanımda dahi dikkat edilmesi ve çalışanların eğitim alması gereken bir durum oluşturur.

3. Asbestin Dünyanın çeşitli yerlerinde kullanımı ve etkisi nasıl?

Asbest bizim ülkemizde nasıl kalıcı hastalıklara yol açıyorsa dünyanın her tarafında yine aynı tür rahatsızlıklar oluşturmaktadır. Bu nedenle sağlıklı kalabilmek için iyi bir iş sağlığı ve güvenliği eğitimi alarak, sektörde kullanılsa bile asbestin etkilerinden korunabilirsiniz. Dünya üzerinde 130 milyona yakın insan asbestin kullanıldığı sanayi dallarında faaliyet göstermektedir. Bu sayıdan yüz binden fazlası ise ne yazık ki asbestin neden olduğu meslek hastalıkları yüzünden hayatın kaybetmektedir.

4. Doğal asbest ile sanayide kullanılan asbest aynı mıdır?

Asbestin insan hayatını tehlikeye sokabilecek birçok çeşidi vardır. Türkiye’de köy ve mezralarda bulunan asbest türü olan tremolit doğada var olan ancak sanayide kullanılmayan bir çeşittir. Ancak asbestin hangi türünün daha çok risk teşkil ettiğini en basit tabirle rengine bakarak anlayabilirsiniz. Lifsel bir dokuya sahip bu mineralin krosidolit ismindeki mavi asbest, amosit adındaki kahverengi asbest ve ülkemizde yaklaşık 300 köyde bulunan tremolit isimli beyaz asbest en tehlikeli türleridir.

5. Asbest ortamdan uzaklaştırılabilir mi veya imha edilebilir mi?

Doğal mekanlarda asbestin insan sağlığını etkilemesini önlemek için üzeri farklı bir toprakla örtülmektedir. Endüstriyel alanlarda ise asbest söküm uzmanları tarafından asbest sökülmekte ve uzaklaştırılabilmektedir. Ancak bu işlemi yalnızca bu işin profesyonel ve bilimsel eğitimini almış uzmanlar yapmalıdır.

6. Asbestten etkilenmemek için nasıl önlem alınabilir?

Devlet tarafından asbest kullanımı yasaklanmıştır. Sanayi sektörü hariç hiçbir şekilde kullanmaya izin verilmemektedir. Asbest kullanılan alt yapı malzemeleri veya binalar yıkılırken veya sökülürken kesinlikle koruyucu donanım takılmalıdır. Söküm uzmanı kontrolünde tüm çalışanlar için önlem alınmadan iş yapılmamalıdır. Ayrıca asbestin kullanıldığı sektörlerde iş güvenliği uzmanları tarafından kesinlikle eğitimler verilmeli ve risk analizler yapılarak önlemler alınmalıdır.

Asbestin Zararları

Kanserojen içeriği bulunan asbestin zararları telafi edilmez türden olabilmektedir. Birçok kanser türüne neden olabilen bu maddenin kullanımı konusunda Bakanlık tarafından alınacak önlemler başlıklı yönetmelik yayınlansa da bazı işverenler korunma yöntemleri konusunda duyarlı davranmamaktadır.

Asbestin zararları konusunda;

• İnsan cildine temas ettiğinde yaralanmalara neden olur.
• Asbest tozunu teneffüs etmek solunum yollarından başlayarak akciğere kadar etkili olabilecek zararlar oluşturur.
• Liflerin bilmeden vücuda girmesi akciğer zarında kansere neden olur. (Mezotelyoma)
• Lifler akciğerin sertleşmesine neden olmaktadır. (Asbestoz)
• Tozunun solunması eklem bölgelerinde kireçlenmelere neden olmaktadır.