Asbestli Köylerin Farkında mıyız? (Asbestin Zararları)

Bazı sektörlerde sıklıkla kullanılan asbest maddesi çalışanların sağlığını riske sokabilmektedir.  Solunum yollarından başlayıp akciğere kadar ilerleyen çeşitli rahatsızlıklara yol açan asbest, çalışılırken ve kullanırken dikkat edilmesi gereken maddeler arasında sayılmaktadır. Özellikle iş güvenliği alanında İSG uzmanlarının çeşitli eğitim ve risk değerlendirmeleriyle önlem alması gerektiği çalışma sektörü olarak bilinmektedir.

Sadece sanayi alanında veya iş kollarında değil yerleşim yerlerinde de olması nedeniyle asbestli köylerin farkında mıyız? Bu tür köylerde yaşayan veya çalışan herkesin dikkat etmesi gerekmektedir. Bu tür köylerde toprak kısmında doğada kendiliğinden oluşan asbestten haberdar olmak, ürün yetiştirirken ve toprağı işlerken dikkatli olmak hayati önem taşımaktadır.

Özellikle sıva toprağı olarak kullanılan ak toprakta bol miktarda asbest bulunmaktadır. Bu maddenin toz olarak da zarar verme ihtimali yüksek olduğu için asbest bulunan köylerde yaşayanlarda solunum yollarında birçok rahatsızlık oluşmaktadır.

Türkiye’de asbest yatakları

Türkiye’de asbest yatakları azımsanmayacak kadar çok sayıdadır. Yapılan son araştırma ve incelemede tam olarak 379 köyde asbest varlığı tespit edilmiştir. Bu köylerde yaşayan yaklaşık 100 Bin kişi de asbestten direkt ve dolaylı olarak etkilenmektedir.

Bölge olarak asbest yatakları bulunan iller;

• Adıyaman
• Elazığ
• Çorum
• Malatya
• Muğla
• Eskişehir
• Yozgat
• Konya
• Sivas
• Kütahya
• Tokat
• Diyarbakır

Bu illerimizde birçok köyde asbestli toprak tespit edilmiş olup, yakın çevrelerde yaşayan insanlarımızda da akciğer rahatsızlıkları konusunda yoğunluk saptanmıştır. Mezotelyoma rahatsızlığı olarak bilinen asbest maruziyeti, akciğer zarında kanser hücreleri oluşturan bir hastalıktır. Asbeste maruz kalma bakımından en riskli grup aynı zamanda sigara tüketen kişiler olmaktadır.

Ülkemizde asbest nedeniyle ciddi şekilde karşılaşılan vaka sayısı çok olmasa da önümüzdeki 15-20 yıllık süreç içerisinde 3000’e yakın vaka oluşmasından endişe edilmektedir. Çok ciddi olmayan vakalarda görülen belirtiler zayıflama, göğüste ağrı ve nefeste darlık belirtileridir. Bu gibi belirtilerde zaman geçirmeden bir uzmana görünmek gerekir.

Asbestin en zararlı türü

Asbeste maruz kalan insanlarımızın alacakları bazı basit önlemlerle sağlık problemleri azalabilir. Asbest saptanan köylerde asbestin sıva toprağı olarak evlerde kullanılmaması alınacak en basit önlemdir. Ayrıca asbestli toprakların kullanılmaması; tam aksine bu tip toprakların üstlerinin örtülerek işaretlenmesi gerekir.

Asbest kimyasal maddelere karşı oldukça dirençli bir madde olduğu için imhası da zor olmakta ve uzmanlık gerektirmektedir. Asbest kimyasal olarak son derece tehlikeli bir madde olduğu için türleri de yapılarına göre farklı tehlike boyutlarında olabilmektedir.

Mavi asbest olan krokidolit, en tehlikeli türüdür. Bu tür asbestin genel özelliği olan yalıtım işlerinde kullanılmaktadır. İmalatı sırasında çalışanları iş güvenliği önlemlerini almaları çok önemlidir.

Kahverengi asbest olan amosit ise diğer en tehlikeli asbest çeşididir. Çimento imalatında kullanılır. Boruların yalıtımında da kullanıldığı için özellikle ülkemizde çoğu altyapı boruları veya su nakil hatları asbestli olarak bilinir. O dönemdeki en etkin madde asbest olduğu için kullanılmış ancak hayati riski tespit edildiği için bölgesel olarak boru değişimleri başlamıştır.

Ülkemizi en fazla tehdit eden tür olan beyaz asbest krizotil ise sanayide kullanılmayan ancak doğal olarak bazı bölgelerimizde yoğun olarak bulunan türdür. Bu yörelerimizdeki insanlarımız beyaz asbesti sıva ve duvar kaplama işlerinde sıklıkla kullandıkları için hayati riskleri artmaktadır. Yıllarca beyaz toprak ismiyle masum olarak nitelendirilen bu asbest bölgelerde yapılan sağlık taramalarında kanser vakasını yüksek çıkması nedeniyle önemsenmiş ve kapsamlı araştırmalar yapılarak, asbestli toprağın gömülmesi çalışmaları yapılmıştır.